Χρόνος Ανάγνωσης: 3 λεπτά
Είναι γεγονός η θεαματική αύξηση των αλλεργιών και των αυτοάνοσων νοσημάτων παγκοσμίως, ειδικά στις ανεπτυγμένες χώρες, κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Για να εξηγήσουμε την αύξηση αυτή, εξελίχθηκε η Υπόθεση της Υγιεινής , που υποστηρίζει ότι ο δυτικός τρόπος ζωής (ζωή στις πόλεις, αντιβιώσεις, καισαρική τομή, διατροφή με fast food κ.α.) αλλάζει τα καλά μικρόβια που μας αποικίζουν. Τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί η υπόθεση αυτή και μιλάμε πια για δυσλειτουργία του επιθηλιακού φραγμού.
Εικόνα 1 Τα τρία αυτά όργανα, δηλαδή το δέρμα , η εσωτερική επιφάνεια των πνευμόνων και του γαστρεντερικού συστήματος αποτελούν τον επιθηλιακό φραγμό.
Δυσλειτουργία του επιθηλιακού φραγμού
Ο επιθηλιακός φραγμός είναι αυτό που χωρίζει το μέσα με το έξω στο σώμα μας. Δηλαδή το δέρμα μας, η εσωτερική επιφάνεια σε πνεύμονες και γαστρεντερικό. Θεωρείται κλασικά η πρώτη γραμμή άμυνας έναντι διαφόρων παραγόντων ερεθιστικών, παθογόνων και αλλεργιογόνων. Είναι όμως άμυνα ενεργητική, όχι παθητική, καθώς υπάρχει η απόκριση του ανοσιακού συστήματος.
Από την έναρξη της βιομηχανοποίησης και της αστικοποίησης, αυτός ο φραγμός δέχεται συστηματικές επιθέσεις. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες οι χημικές ουσίες που έχουν εισαχθεί στις ζωές μας από την δεκαετία του 60 και μετά, χωρίς πραγματικούς ελέγχους για την μακροχρόνια επίδρασή τους στην υγεία μας.
Ξέρουμε πια ότι κάποιες από αυτές τις ουσίες είναι αποδεδειγμένα επιζήμιες για τον φραγμό (π.χ. όζον, απορρυπαντικά, καθαριστικά). Πυροδοτώντας, μεταξύ άλλων, την αλλεργική φλεγμονή. Η διάρρηξη του φραγμού που έχει και σαν συνέπεια την δυσλειτουργία του, έχει και άμεση δράση στο μικροβίωμα. Επίσης οι διάφορες χημικές ουσίες (π.χ. πρόσθετα τροφίμων) έχουν με τη σειρά τους επίπτωση στα καλά μικρόβια που μας αποικίζουν και που μας κρατούν υγιείς, μειώνοντας την ποικιλότητα και τον αριθμό τους.
Εικόνα 2 Παράγοντες που επηρεάζουν την ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού.
Παράγοντες που επηρεάζουν την ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού.
Το αποτέλεσμα αυτής της κακής λειτουργίας είναι οι αλλεργίες, αλλά και τα αυτοάνοσα και τα μεταβολικά νοσήματα όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης.
Και τι μπορεί να γίνει;
Σε κεντρικό επίπεδο, απαιτείται επείγουσα δράση για την ευαισθητοποίηση του κοινού και την εφαρμογή κανονισμών που διέπουν τη χρήση χημικών τόσο σε βιομηχανικά όσο και σε οικιακά προϊόντα. Με έμφαση στην ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε τοξικές ουσίες που βλάπτουν τον φραγμό.
Σε ατομικό επίπεδο, η επαφή με την φύση (καλά μικρόβια), η αποχή από το τσιγάρο, η αποφυγή επιθετικών απορρυπαντικών και καθαριστικών και η σωστή διατροφή μπορούν να συνεισφέρουν στην προστασία αυτού του εξαιρετικού οργάνου που είναι ο επιθηλιακός φραγμός.
Πηγές
Γερμενής Α.Ε. Υπόθεση της Yγιεινής και Εξελικτική Ιατρική. ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 2014, 31(6):651-668.
Pat, et Al. Recent advances in the epithelial barrier theory. International Immunology, dxae002, https://doi.org/10.1093/intimm/dxae002.